Orta çağ'a dair okuduğumuz her hikayede, izlediğimiz he filmde gözümüze takılan yegane şey; şık giyinen din adamları ve ağır bir zırha sahip şövalyelerdir. Bu dağı görünen tarafıdır sadece. Bir de bu din adamlarını-askerleri besleyen, giydiren; onlar için üreten bir kesim vardr. Orta Çağ'da bunlara Self adı verilmiştir. Selfler köylülerdir. Orta çağ'ın sosyal-ekonomik profili işte budur: Dua edenler, savaşanlar, çalışanlar....
Peki nerede çalışıyordu bu serfler? Orta çağ Avrupa'sından bahsediyoruz; elbetteki bu dönemde üretim araçlar ve fabrikalar yok. Serfler üretimi tarlalardan, çiftliklerden sağlamaktaydı. Orta Çağ'da Avrupa'da çiftlikler; malikane adıyla anılmıştır. Her malikanenin bir beyi-lordu vardır. Malikanenin sahip olduğu ekim alanları ikiye ayrılırdı. İlk kısım, tamamen loda aitti; tüm verim lordundu. İkinci kısım ise serflere aitti; her serfin kendi toprağı vardı ve burada elde ettiği verim ile hayatını sürdürürdü.
Evet, serfler için çizdiğimiz ilk profil; olum bir profil gibi. Kendi toprakları var, hayatları kolay gibi düşünebiliriz. Ancak serfler hayatlarını sefil bir halde sürmüştür. Peki neden? Çünkü selflerin, lorda karşı önemli bir sorumlulukları vardı; haftanın iki ya da üç günü lordun toprağını işlemeye giderlerdi. Bununla da sınırlı kalmıyor tabiki; hasat dönemi ilk olarak lordun toprağından hasat alnırdı... Bir fırtına mı yaklaşıyor; öncelik lordun toprağındaki ürünleri korumaktı... Hal böyle olunca, her ne kadar toprağı olsa da selflerin topraktan gelirleri bir hayli azdı.
O günlere dair şöyle bir deyiş vardı:
Şişman tavuk veya kaz varsa
Beyaz undan ekmeği kalmışsa
Bey gelir çöreklenir üstüne hepsinin
Peki Serfler köle midir?
Bu kadar kıt haklara sahip iken Serflerin bir köle olduğunu düşünebiliriz. Serfler ile köleler arasında şöyle önemli bir ayrım vardır; köle aileler parçalanabilir, aile bireyleri farklı lordlara satılabilir. Serfler ise ailelerini bir arada tutma hakkına sahiptirler. Ne kötü muamele görseler de serflerin güvenlik güvenceleri, evleri ve toprakları vardı. Serflere köle demek uygun olmaz bu sebeplerle.
Serfliğin Dereceleri
Derece olarak nitelendirmek doğru olmasa da, farklı görev ve özgürlüklere sahip serfler mevcuttu. Her zaman lordun toprağında çalışlan demesneler, kendi toprağı olan bordarlar ve toprağı olmayıp kendi evi olan cotterlar olmak üzere üç farklı gruptan söz edebiliriz.
Bunların dışında, serflerden daha özgür olan serbest köylüler(villein) vardı. Lord, serflere istediği an görev verebilir; istediğini yaptırabilir ancak villein'ın görevleri sabittir. Villeinlerın krala karşı sorumluluklara daha azdır.
Serflerin Önemi
Serf toprağa tamamen bağımlıdır. Lord; serflerin kendi için, kendine hizmet için varolduklarını düşünürdü. Lord için serfin bir binek hayvanından daha değerli bir yanı yoktu. Döenm Avrupa'sında bir serf 38 su'ya satılırken bir beygir ise 100 su'ya satılırdı.
Serfler toprağı asla bırakamazlardı; malikane gelenekleri ile bu tamamen yasaklanmıştı. Toprağını bırakan serfe ağır yaptırımlar uygulanırdı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder